Przerwa okołoświąteczna to czas wyczekiwany raczej przez większość osób w naszym społeczeństwie. Mimo sporej komercjalizacji tego święta, zakładam że nawet najwięksi cynicy w wigilijny wieczór mogą poczuć przyjemność z bycia razem z bliskimi, kultywowania tradycji czy zjadania pysznych potraw. Jednak Święta Bożego Narodzenia rzadko kiedy wyglądają jak z reklamy i ta ulotna magia nie może trwać cały czas. Dorośli potrafią o siebie zadbać o siebie kiedy czar pryśnie, lecz dzieci potrzebują czyjegoś wsparcia i zrozumienia. Mowa tutaj nie tylko o dzieciach borykających się na co dzień z trudnościami rozwojowymi, ale również dzieciach bez zaburzeń. One również mogą potrzebować wsparcia dorosłego w czasie tych intensywnych świątecznych wydarzeń. Zmienia się przecież rytm dnia - co może potęgować niepewność (i rozdrażnienie), wzrasta ilość niespotykanych zazwyczaj bodźców - co stymuluje sensorycznie, odwiedzają nas ludzie, których na co dzień często nie widujemy widujemy, itd. Przykładów można by mnożyć i mnożyć. Jeśli zatem chcecie się dowiedzieć jak wesprzeć dzieci w tym okołoświątecznym rozgardiaszu i samemu cieszyć się miłą atmosferą, zapraszam do lektury!
Nadmiar świątecznej atmosfery i dużo nowości
Elementy dekoracyjne, bez których nie wyobrażamy sobie radosnego czasu świąt, takie jak lampki choinkowe, różnokolorowe ozdoby, nowe potrawy i smaki, niespotykane zapachy to z jednej strony właśnie ta niewypowiedziana, a doświadczana magia świąt, a z drugiej coś nowego, innego i nie dla wszystkich równie przyjemnego. Ci, którym nie smakował kompot z suszu, kiedy sami byli dzieckiem pewnie dobrze to zrozumieją. Jeśli jednak intensywności doznań i wszelakich nowości jest zbyt wiele układ nerwowy dziecka może nie radzić sobie z przetwarzaniem takiej ilości danych. Jeśli dojdzie do jego rozregulowania może objawiać się to w następujący sposób:
złym samopoczuciem dziecka - zmęczeniem, niepokojem, marudzeniem, skłonnością do irytacji czy płaczu, poczuciem przytłoczenia,
odcinaniem się od nadmiaru bodźców - dziecko może zasłaniać sobie twarz, oczy, uszy, odwracać głowę od źródła tych bodźców na przykład szybko migoczących światełek choinkowych,
niestandardowym zachowaniem - wybuchami złości, buntowaniem się,
problemami z uśnięciem - przed snem ciężko mu się wyciszyć, ale jak już sen nadejdzie - to może być on niespokojny, z częstym wybudzaniem się dziecka.
Dla dorosłych powinny to być sygnały, że dziecko potrzebuje pewnej pomocy.
Jak wesprzeć, jak pomóc?
Aby wspólnie celebrować święta w dobrzej atmosferze uwzględnijmy potrzeby dziecka. Poniżej kilka prostych podpowiedzi jak można to zrobić:
Uwzględnij preferencje dziecka, myśląc na przód czego można uniknąć, a co wprowadzić, by czuło się dobrze. Dziecko nie zmieni się na jeden dzień, tylko dlatego że są święta, jeżeli coś mu przeszkadza na co dzień to z całą pewnością będzie też przeszkadzało i w Wigilię.
Dla komfortu własnego i innych warto zminimalizować migotanie światełek choinkowych i ograniczyć głośność radiowych kolęd, tak by można było swobodnie rozmawiać.
Towarzysz dziecku kiedy poczuje się przytłoczone, odizoluj je od bodźców. Przenieście się do spokojniejszego i ciemniejszego pomieszczenia, gdzie nie ma innych ludzi.
Ograniczenie wszelkiego przymusu może być całkiem miłym prezentem dla dziecka, szczególnie jeśli chodzi o długie siedzenie przy stole lub przytulanie czy całowanie krewnych.
Przemyślenie tego jakie miejsce powinno zająć dziecko, by móc swobodnie się przemieszczać, pozwoli uniknąć trudności dla niego i reszty rodziny. Zmniejszysz poziom niepewności u dziecka, gdy będzie ono w pewnej odległości od głośnych lub nieznanych mu osób. A jeśli chodzi o przywitania to zamiast przytulania pod presją czy całowania dalekich i/lub dawno niewidzianych krewnych możesz skorzystać z innych sposobów takich jak zbicie piątki, pomachanie lub posłanie całusa.
Warto wcześniej ustalić co można przygotować dla dziecka do jedzenia, szczególnie jeśli to Wy wybieracie się do kogoś w gości. W szczególności zachęcam do tego rodziny, które zmagają się z problemem wybiórczości pokarmowej u dziecka.
Poinformuj wówczas rodzinę by nie zachęcała intensywnie dziecka do próbowania wszystkich potraw. Nadmień, że niechęć dziecka do jedzenia niektórych dań nie świadczy o tym, że są one niesmaczne, po prostu Twoje dziecko nie jest w stanie zjeść wszystkiego.
Mimo że w czasie świąt pozwalamy sobie na różne smakołyki, pamiętaj że zastąpienie słodyczy i napojów gazowanych domowymi wypiekami może być lepszym wyborem.
Nie komentuj trudnego zachowania dziecka w towarzystwie. Bądź wspierający i spróbuj i ustalić co jest jego przyczyną. Czasem dziecku wystarczy chwila na osobności lub drobna zmiana w otoczeniu, żeby ochłonąć i móc dalej być przy reszcie osób.
Kiedy w domu jest głośno i chaotycznie, a w okresie świątecznym przewidujemy liczne wizyty gości, warto stworzyć miejsce, gdzie będzie można zrelaksować się i oderwać od nadmiaru wrażeń. Dobrym pomysłem może okazać się przygotowanie w domu miejsca do zabawy z poduchami i kocami, gdzie dziecko będzie mogło się schować, gdy poczuje się zmęczone.
Wśród rodziny warto samemu być taktownym i życzliwym w trosce o atmosferę i komfort innych. Nie poruszaj, więc tematów, na które sam nie miałbyś ochoty rozmawiać. Pytania zbytnio ingerujące w życie prywatne, choć mogą wydawać się dobrym żartem, raczej spowodują czyjś dyskomfort i nie będą wyrazem troski, a raczej intruzywności.
Dzieci czerpią dobrą energię od dorosłych, zadbaj więc byś sam mógł/mogła w ten czas czuć się dobrze - może warto odpuścić świąteczną gorączkę i zrezygnować z wielogodzinnego i męczącego gotowania czy sprzątania albo odwiedzin kogoś kto zawsze ma dla Ciebie jakąś kąśliwą uwagę, by cieszyć się Świętami.
Mam nadzieję, że ta garść dobrych praktyk pozwoli Wam spędzić Boże Narodzenie w spokojnej i miłej atmosferze! A ja, korzystając z okazji, życzę Wam aby te i każde kolejne święta obfitowały w radość płynącą z dobrych relacji z najbliższymi!
Anna Słońska
psycholog, psychoterapeuta
Comments