W naszym Centrum oferujemy Państwu kilka rodzajów spotkań z terapeutą. Jednym z nich jest konsultacja logopedyczna. Czym ona jest i czy jest odpowiednia w przypadku każdego dziecka - na te pytania postaram się Państwu odpowiedzieć.
Dla kogo konsultacja z logopedą?
Konsultacja logopedyczna to pojedyncze, krótsze niż pełna diagnoza spotkanie trwające 50 min. Zazwyczaj polecamy ten rodzaj kontaktu w następujących przypadkach:
dla dzieci starszych (powyżej 3 lat), mówiących, u których rozwój mowy jest opóźniony, ale nie mamy do czynienia z sytuacją, w której dziecko w ogóle nie komunikuje się werbalnie,
dla dzieci powyżej 3 lat, które mówią, ale mówią niewyraźnie,
dla dzieci ze stwierdzonymi wadami wymowy, bądź też takich, u których rodzice podejrzewają wadę, ale nie są pewni i chcą zasięgnąć opinii specjalisty,
dla dzieci, które uczestniczą już w terapii logopedycznej, ale z jakiś względów nie mogą jej kontynuować u dotychczasowego terapeuty,
dla dzieci, które potrzebują adaptacji w nowym miejscu, jako forma zapoznania się z placówką i nowym terapeutą,
dla osób (dzieci, dorośli) skierowanych na kontrolę przez lekarza ortodontę, będących przed lub w trakcie leczenia ortodontycznego,
dla osób (dzieci, dorośli) przed i po zabiegu podcięcia wędzidełka jako forma opieki przed i po zabiegowej,
dla osób niemogących z różnych powodów uczestniczyć w regularnej terapii (zawsze ten sam dzień i ta sama godzina spotkania) jako forma terapii logopedycznej (pod warunkiem regularnych rezerwacji konsultacji i zgody terapeuty prowadzącego na taką formę współpracy),
jako forma kontroli postępów terapii na jej końcowym etapie.
Przyjrzyjmy się wspólnie każdej z tych sytuacji po kolei.
Niewyraźna mowa czy wada wymowy?
Kiedy do naszego Centrum trafiają dzieci, które już mówią, wybór rodzaju pierwszego spotkania nie nastręcza nam kłopotu. Nawet jeśli jest to młodsze dziecko, jedno krótsze spotkanie jest zazwyczaj wystarczające dla terapeuty, aby mógł on wstępnie ocenić rodzaj i skalę problemu. W przypadku gdy w grę wchodzi wada wymowy lub jej podejrzenie, bądź też problem z wyrazistością wypowiedzi, logopeda na takim spotkaniu przeprowadza krótki wywiad z rodzicem/opiekunem, bada wymowę dziecka oraz budowę i funkcjonowanie aparatu mowy, a następnie informuje Państwa o zaleceniach. Zalecenia mogą dotyczyć zarówno konieczności rozpoczęcia terapii logopedycznej jak i również konsultacji z innym specjalistą (np. lekarz, fizjoterapeuta), a także ćwiczeń wykonywanych w domu.
Zmiana terapeuty? Zacznij od konsultacji.
W przypadku zgłoszenia się rodziców z dzieckiem, które już uczęszcza na terapię logopedyczną, ale z jakiegoś powodu nie może jej kontynuować u swojego terapeuty (np. przerwa wakacyjna, dłuższy urlop specjalisty) taka wizyta będzie obejmowała zebranie wywiadu od rodzica wraz z wszelkimi informacjami na temat tego z jakiego powodu została rozpoczęta terapia, jak długo trwała, jakie były jej cele, co udało się dotychczas wypracować, itd. Warto na takie spotkanie przynieść ze sobą wszelkie dokumenty dotyczące dotychczasowej terapii (np. zeszyt, informacje od logopedy). Poza wywiadem, na takim spotkaniu, logopeda również bada artykulację i aparat mowy i ponownie, jak w poprzednim przypadku, wydaje zalecenia na podstawie postawionej przez siebie diagnozy.
Trudne początki? Zadbaj o komfort dziecka.
Zdarzają się też przypadki kiedy do naszego Centrum zgłaszają się rodzice dzieci lękowych, mających trudności z adaptacją w nowych miejscach, z trudem nawiązujących relacje z obcymi osobami. W takich przypadkach często rekomendujemy konsultację logopedyczną jako pierwszy kontakt z nowym terapeutą. W przeciwieństwie do wymienionych wyżej przypadków taka wizyta będzie przebiegać nieco inaczej. Oczywiście podstawą takiego spotkania jest wstępnie przeprowadzony wywiad, ale mając na uwadze perspektywę dłuższej współpracy, logopeda poświęci znacznie więcej czasu na kierowaną zabawę z dzieckiem mającą na celu stworzenie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery, a i tak w jej trakcie swoim wprawnym i doświadczonym okiem wstępnie oceni rodzaj problemu, z którym mierzy się dziecko. Taka wizyta ma na celu zbudowanie pozytywnego skojarzenia z miejscem, a z perspektywy rodzica będzie okazją do poznania warsztatu pracy logopedy, miejsca i samego terapeuty, a także obserwowania reakcji własnego dziecka w interakcji z drugą osobą, co, jak mamy nadzieję, ułatwi mu podjęcie decyzji o ewentualnej dalszej współpracy.
Zanim podejmiesz decyzję o stałej współpracy możesz sprawdzić jak dziecko zareaguje na nową osobę.
Współpraca z ortodontą.
Kolejnym przypadkiem, kiedy rekomendujemy Państwu wizytę w ramach konsultacji, jest informacja o posiadanym skierowaniu od lekarza ortodonty. Zazwyczaj zalecenia w tym przypadku obejmują ocenę wędzidełka językowego, pozycji spoczynkowej języka, sposobu połykania oraz pracy mięśni mimicznych. Przebieg takiego spotkania zasadniczo niewiele różni się od „zwykłej’ konsultacji, z tym, że szczególny nacisk kładziemy na dokładne i szczegółowe oględziny jamy ustnej i wszystkich funkcji. Na takiej wizycie pacjent zostanie również poproszony o zjedzenie czegoś oraz napicie się. W zależności od wieku, stopnia współpracy i innych czynników może być to jednorazowa wizyta wraz ze zleconymi konkretnymi ćwiczeniami, a może być to pierwsza z serii kilku wizyt (zrealizowanych w różnym czasie) podczas których w logopeda będzie dobierał ćwiczenia pod obecne możliwości i umiejętności pacjenta, modyfikował swoje zalecenia i kontrolował postępy.
Wędzidełko, frenotomia - po co do logopedy?
Kolejnym powodem zgłoszenia się na samą konsultację może być zalecenie przygotowania pacjenta do podcięcia wędzidełka językowego i opieka po samym zabiegu. Zdarza się, że wskazaniem do zabiegu frentomii nie są kwestie logopedyczne, a stricte ortodontyczne. Taki pacjent nie uczestniczy regularnie w terapii logopedycznej, ale powinien pozostawać pod opieką logopedy przed i po zabiegu, aby najpierw przygotować tkanki do podcięcia, a następnie zapobiec ewentualnym powikłaniom. Ćwiczenia dla pacjenta są zawsze dobierane indywidualnie i obejmują nie tylko jamę ustną, ale także pozostałe mięśnie mimiczne.
Przed zabiegiem frenotomii trzeba oswoić dziecko z dotykiem w jamie ustnej. Warto to zrobić stopniowo i poprzez zabawę.
Chcę zacząć od zaraz!
Zdarzają się sytuacje, szczególnie w trakcie trwania roku szkolnego, że godziny w których mogliby Państwo regularnie uczestniczyć w cotygodniowej terapii, zwłaszcza te popołudniowe i późnopopołudniowe, są już zajęte. Wychodząc naprzeciw Waszym potrzebom proponujemy Państwu prowadzenie terapii w formie konsultacji z zastrzeżeniem, że deklarują Państwo regularność w ich rezerwowaniu. W naszym Centrum każdy terapeuta ma dodatkowe godziny poza stałym grafikiem pracy, w których jest dostępny na takie jednorazowe spotkania. Terapia logopedyczna może być więc realizowana w ramach konsultacji właśnie w tych godzinach. Zaletą takiego rozwiązania jest duża elastyczność (spotkania nie muszą odbywać się zawsze tego samego dnia o tej samej godzinie), jednak wymaga ono dużej samodyscypliny w planowaniu spotkań, regularnym ich rezerwowaniu i pamiętaniu o zmieniających się porach zajęć. W razie zwolnienia się preferowanego przez Państwa terminu „na stałe” zawsze dajemy Wam możliwość zmiany trybu konsultacji na regularną terapię. Ten wybór będzie również odpowiedni dla tych, którzy nie chcą czekać na zwolnienie się najlepszego z możliwych terminów i zależy im na rozpoczęciu terapii logopedycznej od zaraz.
Na ostatniej prostej.
I ostatnia z przytoczonych wyżej sytuacji – kontrola postępów na końcowym etapie terapii. Zdarza się, szczególnie w terapii złożonych wad wymowy, że mowa dziecka w trakcie zajęć logopedycznych jest opanowana niemalże do perfekcji. Trwająca już długo terapia w zasadzie osiągnęła swój cel – podczas mówienia język znajduje się dokładnie w tym miejscu, w którym powinien, brzmienie głosek jest prawidłowe, pozycja spoczynkowa warg, języka i żuchwy także, a dziecko pięknie się kontroluje. W gabinecie! To jest słowo – klucz! Bo oto po przekroczeniu jego progu widzimy jak stare złe nawyki powracają z dawną mocą. Jest to taki moment w terapii, w którym logopeda niewiele może już pomóc. To właśnie wtedy na rodziców spada ciężar kontrolowania mowy dziecka w życiu codziennym. Zaproponowanie w tym czasie jednorazowych konsultacji (np. w wymiarze jednego spotkania w miesiącu) ma swoje niewątpliwe zalety – dziecku uświadamia, że praca nad poprawną artykulacją nie została jeszcze w pełni zakończona i musi ono pilnować swojej wymowy, rodziców może zaś wspierać w zakresie motywacji w walce o doprowadzenie terapii do pełnego sukcesu, a także w zakresie świeżych pomysłów na utrwalanie poprawnej wymowy w sytuacjach życia codziennego.
Opowiadanie historii to świetny sposób na utrwalanie poprawnej wymowy.
Przytoczone powyżej przykłady to najczęstsze sytuacje, w których proponujemy Wam-Rodzicom spotkania konsultacyjne. Jak od każdej reguły tak i od tych zdarzają się oczywiście wyjątki. Mam jednak nadzieję, że ten artykuł pomoże Wam dopasować formę naszej współpracy zarówno do Waszych oczekiwań jak i naszych standardów pracy.
Sabina Baranowska
neurologopeda